Skip to content

ASTRONOMIA FAMILIAN

Hauek dira unibertsoan aurki ditzakezun nebulosetako batzuk:

Txikienekin zerua behatzeko eta astronomiaren hasi-masiak ikasteko orduan, ez da instrumentu sofistikaturik behar. Aski ditugu iparrorratza, esku-argia eta zeruko mapa on bat. Aholku praktiko hauekin, hobeto prestatuko duzu familian egiteko esperientzia paregabe hau.

 

Ez ahaztu zeruko mapa

Zerua ondo behatzeko, hobe duzue hiriko argitasunetik urruntzea. Argitasunak ikuspena zailtzen baitu. Hoberena mendi erdian egotea da, edo autorik pasatzen ez den bide-bazter batean. Iparrorratza oso komenigarria da, orientatzeko. Esku-argia erabiltzen baduzue, ezarri iezaiozue irazki gorri bat. Bestela, argia itzali ondoren, zain egon beharko duzue zenbait minutuz, ikusmena iluntasunera berriro ohitu arte.

Hartu iparrorratz eta esku-argi bana

konstelazioak identifikatzeko ere (Hartz Handia, Hartz Txikia, Cassiopeiaren W-a…). Mapa mota asko daude. Erabilerrazak dira: aski da behaketa-ordua eta -eguna hautatzea, dagokion zeru-mapa eskuratzeko. Gero, izar polarraren kokapenaren arabera orientatuko gara: Hartz Txikiaren isatsaren muturrean dago izar polarra.

Haurra behaketarako prestatu

Zuen astronomia ikaslea zenbat eta hobeto prestatuta agertu, orduan eta arreta eta jakin-min handiagoa erakutsiko du zeruaren behaketan.

Zer tresna behar dituzte haurrek zerua behatzeko?

Prismatikoak, teleskopioa (handienek) edo solaroskopioa erabiliz, haurrek berehala ikas dezakete zerua behatzen.

Hona hemen aholku batzuk adinaren arabera tresna egokiena hautatzeko.

Prismatikoekin Ilargia eta bertako kraterak, mendikateak edo itsasoak ikusi ahalko ditugu. Haur txikiek zerua eta Esne Bidea behatu ahalko dute, baina behaketa nola egin ikasi beharko dute. Gainera, prismatikoak erabiltzean, ondo ikusteko, puntu egonkor batean bermatu beharko ditugu. Haur txikienek arazoak izan ditzakete prismatikoei luzaro eusteko.

Teleskopio edo largabistak ezin egokiagoak dira zeru-gangako objektuak aurkitzeko: planetak, argizagiak, izarrak… baina erabiltzen zailagoak dira. Dena dela, badira 7-8 urteko haurrentzat egokiak diren teleskopioak ere.

Egonkortasunik handiena lortze aldera, helduak dena prest edukitzea eta haurrari erakusten joatea da hoberena. Erakutsi nahi dioguna bilatu, eta hura ikusteko zer egin behar duen azalduko diogu gero haurrari. Era horretan, bakarrik moldatzen ikasiz joango da haurra.

Bestalde, solaroskopio bat ere eramaten badugu, zuzeneko behaketak dituen arriskurik gabe behatu ahalko dugu Eguzkia. Solaroskopioa Eguzkiari zuzenean behatzeko diseinatuta dago. Eguzki-orbanak eta eklipseak behatzeko ere balio du.

Ilargia behatzeko prismatikoak

Prismatiko on batzuekin (5-10 handipen artekoak) posible da Ilargia behatzea, hango itsasoak, kraterrak, mendikateak ikustea. Bizkorrenek Venusko eraztunen forma ere ikusi ahalko dute. Haurrei hori bezain erraza gertatuko zaie begiak Esne Bidean zehar paseatzea.

Behatzen ari den argizaria bistatik ez galtzeko, gomendagarria da haurrak prismatikoak zuhaitz batean bermatzea, edo ukondoak puntu egonkor baten gainean bermatzea. Erne, 800-1.000 gramo bitarteko pisua dute: haur txikienek arazoak izan ditzakete prismatikoei luzaroan eusteko.